سال‌هاست گردشگری نقش بزرگی در اقتصاد ترکیه ایفا می‌کند، اما این پایه اقتصادی ترکیه در سال 2020 تحت تأثیر کووید 19، 75% افت کرده. گرچه تأثیر منفی بحران کرونا را روی صنعت گردشگری در همه کشورها دیده‌ایم.
ترکیه از همان ابتدای شیوع کرونا، قوانین سختی برای کنترل این بیماری وضع کرد. دوره‌های مکرر قرنطینه، محدودیت گردشگران خارجی و داخلی برای سفر از جمله اقداماتی‌ست که دولت ترکیه جهت مهار کرونا انجام داده است. تا جایی که امروز در انتهای سال 2020 و در آستانه‌ی شروع سال جدید، و درست پس از یکسال شروع این همه‌گیری جهانی، توریسم در ترکیه در حال احیا شدن است.
اقدامات دولت ترکیه جهت کنترل بیماری کووید 19
اولین مورد ابتلا به ویروس کرونا در ترکیه 11 مارس 2020 ثبت شد. چهل روز بعد این آمار با سرعت زیادی سیر صعودی پیدا کرد، تا جایی که ترکیه در صدر کشورهای غرب آسیا و سومین کشور در جهان قرار گرفت. برای دولت ترکیه که بخش اعظمی از درآمد سالیانه‌اش از راه صنعت گردشگری به دست می‌آید شروع پاندمی جهانی یک کابوس بود.
اقدامات اولیه دولت ترکیه برای مقابله با ویروس کرونا، بستن مرزها، به ویژه مرزهای هوایی به روی کشورهای خارجی بود. چین و ایران اولین پروازهای کنسلی به سوی ترکیه را داشتند و پس از آن مرزهای هوایی و زمینی کشورهای مختلف با توجه به میزان شیوع به ترتیب در ترکیه بسته شدند.
دولت ترکیه در روزهای اول، مدارس و دانشگاه‌ها را تعطیل کرد و پیشگام آموزش از راه دور در جهان شد. اداره‌ها نیز در در اولین برنامه‌ی قرنطینه بسته شد. در اقدامی فوری اماکن عمومی و وسایل حمل و نقل عمومی به صورت مداوم ضدعفونی شدند. همچنین دولت بسته‌های حمایتی به صورت نقدی و کالا برای افرادی که در نتیجه‌ی کرونا با مشکلات اقتصادی مواجه شدند فراهم کرد.
مکان‌های عمومی شامل رستوران، کافه، سینما، تئاتر، سالن‌های ورزشی و فروشگاه‌ها نیز در همان هفته‌ی ابتدایی شیوع ویروس کرونا تا اطلاع ثانوی بسته شدند. دولت برای جلوگیری از اجتماع افراد صندلی پارک‌ها را جمع آوری و هرگونه تجمع در مراکز تفریحی را ممنوع اعلام کرد.
دولت برای تشویق مردم جهت ماندن در خانه، اینترنت رایگان پرسرعت را در اختیار آنها قرار داد. وزارت بهداشت ترکیه با پیامک‌های حاوی اطلاعات ضروری ضمن تشویق مردم به عدم خروج از خانه، نسبت به شیوه‌های شیوع، علائم بیماری و راهکارها آگاهی‌های لازم را به مردم داد.
مقررات منع رفت و آمد در ترکیه از همان روزهای ابتدایی اجرا شد. مانند اکثر کشورها، مسافران خارجی که وارد خاک ترکیه می‌شدند، به مدت دو هفته در خوابگاه‌های دانشگاهی این کشور در وضعیت قرنطینه به سر می‌بردند. همچنین از21 مارس 2020 ممنوعیت خروج از منزل برای افراد بالای 65 سال و افراد با بیماری‌های زمینه‌ای به اجرا درآمد. همچنین قوانین سختی برای تردد افراد زیر 20 سال در خارج از منزل تصویب شد.
در حال حاضر استفاده از ماسک در اماکن عمومی اجباری است. قوانین منع رفت آمد از ساعت 9 شب تا 5 صبح اعمال می‌شود و دولت ترکیه تدابیر امنیتی شدیدی برای شب سال نو وضع کرده. خروج از منزل از ساعت 9 شب 31 دسامبر تا 5 صبح 4 ژانویه در ترکیه ممنوع اعلام شده.
با توجه به اقدامات دولت ترکیه این این کشور توسط سازمان بهداشت جهانی به عنوان الگوی مناسبی در مقابله با همه‌گیری ویروس کرونا در جهان شناخته می‌شود. در روزهای پایانی سال 2020 ترکیه در حال احیای اقتصاد توریسم خود از طریق بازگشایی مرزها برای گردشگران و سرمایه‌گذاران خارجی است.
بحران اقتصادی و کرونا
در میان کشورهای در حال توسعه، ترکیه بیش از هرکشور دیگری از بحران کرونا ضربه خورده، چرا که اقتصاد ترکیه سال‌هاست به دنبال توسعه و رشد به حضور گردشگر و سرمایه‌گذاری خارجی تکیه کرده.
ترکیه برای جلب سرمایه‌گذاری خارجی‌ها در صنایع زیرساختی نظیر کارخانه‌ها، بخش مسکن و حتی حضور در بورس ترکیه برنامه‌های تشویقی ارائه کرد، اما بالاگرفتن پاندمی جهانی مشکلات جدید اقتصادی را پیش روی دولت قرار داده. سهم خارجی‌ها در بازار بورس استانبول برای اولین بار به زیر 50 درصد رسید و به صورت کلی حضور سرمایه و سرمایه‌گذاران خارجی در ترکیه 54 درصد کاهش پیدا کرد. در فصل اقتصادی ژانویه-می، سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی با 28 درصد کاهش نسبت به مدت مشابه سال قبل، بالغ بر 2 میلیارد و 600 میلیون دلار بود.
در نتیجه دولت ترکیه 2 راه پیش روی خود دید، از یک سو به دنبال امکان‌های جدید اقتصادی به تولید و صادرات بیشتر روی آورد. و از سوی دیگر با تلاش برای کنترل کرونا سعی در بازگشت سرمایه‌گذاران خارجی دارد.
دولت ترکیه در اقدام فوری برای مقابله با بحران کرونا از همان ابتدا بسته‌های حمایتی را تصویب کرد همچنین قوانینی وضع کرد که مانع تعدیل نیرو در کارخانه‌ها و شرکت‌های این کشور می‌شد. حمایت از سرمایه‌گذاران و کارفرمایان داخلی جهت توسعه صادرات در دستور کار دولت قرار گرفت.
از سوی دیگر دولت ترکیه به دنبال جلب اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی قوانین مالی و حقوقی خود را مورد بازنگری قرار داد. شاخص‌ترین اصلاحات اقتصاداری ترکیه رد بحران کرونا به شرح زیر است:
- ایجاد آژانس حمایت از سرمایه‌گذاری در ترکیه (ISPAT)،
- ساده‌سازی رویه‌های اداری و افزایش حمایت‌های مادی معنوی از سرمایه‌گذارن
- بسته‌های حمایتی از سرمایه‌گذاران خارجی در بخش‌های زیرساختی
- اعمال معافیت‌های گمرکی
- اصلاح قوانین مالیات
- کاهش نرخ بهره بانکی
مسافرت به ترکیه در دوران کرونا
از ابتدای سال 2020 و شروع شیوع کرونا در چین و به تبع آن در جهان، دولت ترکیه در اولین اقدام خود مرزهای این کشور را به روی دو کشور ایران و چین بست، پس از آن حدود 68 پرواز از اقصی نقاط جهان به ترکیه تا اواخر بهار کنسل شد و تنها پروازهای اضطراری باقی ماند. این به معنای ضربه‌ی سنگین به اقتصاد ترکیه بود که در نتیجه‌ی آن دولت ترکیه را با مشکلات اقتصادی زیادی مواجه کرد.
با توجه به بحران اقتصادی ناشی از نبود گردشگر و در ادامه کاهش میزان سرمایه‌گذاری‌های خارجی، ترکیه از اواخر بهار پروازهای خود به کشورهای جهان را از سر گرفت و به تدریج امکان حضور خارجی‌ها در این کشور فراهم شد.
برای سفر به ترکیه در حال حاضر تنها این گروه‌ها می‌توانند اقدام کنند:
- کسانی که اقوامی در ترکیه دارند در صورت دریافت تائیده سلامت می‌توانند به ترکیه سفر کنند
- افرادی که کسب و کاری و تجارتی در ترکیه دارند و یا قصد سرمایه‌گذاری دارند با ارائه‌ی مدارک مربوطه می‌توانند به ترکیه وارد شوند.
- دانشجویان دانشگاه‌های ترکیه و افرادی که متقاضی ورود به دانشگاه‌های این کشور هستند و یا قصد شرکت در آزمون‌های تحصیلی را دارند قادر خواهند بود بعد از دریافت گواهی سلامت که تائید می‌کند آنها به بیماری کرونا ویروس مبتلا نیستند وارد خاک ترکیه شوند همچنین سن این افراد نباید کمتر از 18 و بیشتر از 50 سال باشد.
- یکی دیگر از گروهایی که در حال حاضر اجازه مسافرت به ترکیه را دارند کسانی هستند که ویزای درمانی دارند، این افراد در کنار یک همراه اجازه ورود و اقامت به ترکیه را خواهند داشت.
این اقدامات دولت ترکیه که از شهریور ماه گذشته شروع شده تا بهار و تابستان سال 2021 به حالت سابق خود بازخواهد گشت و مرزهای این کشور به روی گردشگران خارجی باز خواهد شد. لازم به ذکر است در حال حاضر ترکیه برای شهروندان برخی کشورهای ویزای توریستی صادر می‌کند.
گشوده شدن مرزها به معنای رونق گرفتن تمام مشاغل مرتبط با توریسم و رونق گرفتن مجدد کسب و کارهای تجار خارجی‌ست.
حمایت‌های شغلی در ترکیه
ترکیه تنها کشوری در جهان است که با مشاهده‌ی اولین مورد از ابتلا به کرونا به صورت رسمی، اقدامات سختگیرانه و سریعی را اعمال کرد. بسیاری از مراکز در ترکیه تعطیل شدند و وزارت کار ترکیه مقررات سختگیرانه‌ای را برای کارفرما‌ها وضع کرد. در واقع محافظت از نیروی کار طبق دستورالعملی به عهده‌ی کارفرما گذاشته شد.
واحدهای اداری و کارگاه‌ها موظف هستند اقدامات بهداشتی نظیر نظارت یک پزشک یا متخصص بهداشت را در محل کار برای کارمندان و کارگران فراهم کند، کارفرما موظف است نکات مراقبتی و پروتکل‌های بهداشتی را در محیط کاری رعایت کند برای این منظور باید محیط را بر اساس نظر پزشک و یا متخصص بهداشت ایمن سازد.
در اداره‌ها و فضاهای شغلی در ترکیه تسهیلات لازم برای گروه در معرض خطر و گروه‌های حساس باید فراهم شود. زنان باردار، کارمندان با بیماری‌های زمینه‌ای و افرادی که بالای 65 سال دارند شامل این تسهیلات می‌شوند.
کار در ترکیه تا جایی که امکان دارد باید به صورت دورکاری پیگیری شود و کارفرما موظف است در صورت نیاز امکانات فنی نظیر لپ‌تاپ و سایر سخت‌افزارهای مورد نیاز کارمندان خود را فراهم کند، جلسات حضوری ممنوع شده‌اند. همچنین امکاناتی نظیر بررسی پزشکی کارمندان، انجام تست و مرخصی در دوران بیماری از جمله وظایف کارفرمایان تعریف شده است.
یکی از قوانین پیشگرانه‌ی دولت ترکیه، ممانعت از سفرهای شخصی است که نظرات در این مورد را به عهده‌ی کارفرمایان گذاشته است، به این صورت که اگر کارمند یا کارگری اقدام به مسافرت شخصی کرد، کارفرما موظف است از حضورش در محل کار جلوگیری کند و یا او را تعدیل کند.
نکته‌ی قابل توجه در قوانین وزارت کار ترکیه جهت کنترل ویروس کرونا، اعمال این قوانین برای نیروی کار ترک و خارجی می‌باشد. ترکیه برای جلوگیری از ضربه‌ی اقتصادی در ادارات و کارگاه‌ها علاوه بر اعمال قانون تا جای امکان بسته‌های حمایتی اقتصادی را نیز فراهم کرده. با این وجود بسیاری از مشاغل در ترکیه با بحران‌هایی نظیر بیکاری مواجه شده‌اند. این مشاغل عمدتا مشاغل خصوصی مانند فروشندگان و مشاغل مرتب با گردشگری را شامل می‌شود.
تست PCR
از مهر ماه سال جاری پروازهای ایران به ترکیه به صورت محدود از سر گرفته شد. دولت ترکیه در ابتدا ورود مسافران پروازهای بین‌اللملی را منوط به منفی بودن تست کرونا PCR می‌دانست. اما اکنون محدودتی برای ورود مسافران به خاک ترکیه وجود ندارد و مانند سابق می‌باشد. اما اگر قصد بازگشت به ایران را دارید باید بدانید که شرط ورود به ایران از طریق پروازهای بین‌المللی ارائه‌ی گواهی سلامت و در واقع همان جواب منفی تست PCR است در صورت مثبت بودن تست فرد بیمار به مدت دو هفته باید قرنطیه باشد.
در اغلب فرودگاه‌های بین‌المللی ترکیه گروهای متخصص جهت انجام تست کرونا مستقر هستند. مسافران با پرداخت 250 لیر هزینه‌ی این تست و در صورت منفی بودن جواب آن می‌توانند سوار هواپیما شوند، همچنین مسافران می‌توانند با مراجعه به بیمارستان‌های معتبر شهر خود این تست را انجام دهند و جواب آن را به فرودگاه ارائه کنند.
اگر در ترکیه ساکن هستید می‌توانید در صورت نیاز یا مشکوک بودن به بیماری کووید 19 به بیمارستان‌هایی که خدمات آزمایشگاهی و درمانی کرونا را ارائه می‌کنند مراجعه کنید.
واکسن کرونا در ترکیه
دولت ترکیه نیز مانند اغلب کشورها از مدت‌ها قبل رایزنی‌های لازم برای خرید واکسن‌های مورد تائید WHO را در دستور کار قرار داده است. واکسن فایرز که هم‌اکنون تزریق آن در انگلستان شروع شده به زودی وارد ترکیه خواهد شد. همچنین ترکیه با شرکت سینواک یکی از چهار شرکت چینی تولید کننده واکسن نیز مذاکرات موثری را پیگیری کرده و قرار است علاوه بر واکسن فایرز، واکسن چینی کرونا نیز برای شهروندان ترکیه خریداری شود.
واکسن خریداری شده توسط دولت ترکیه قرار است بر اساس اولویت سنی و سلامت جسمی افراد تزریق شود. همچنین مقامات ترکیه ابراز امیدواری کرده‌اند که مراکز درمانی خصوصی بتوانند واکسن کرونا را به راحتی در اختیار مردم قرار دهند.
به نظر می‌رسد با ورود واکسن کرونا به ترکیه، و برداشتن محدودیت‌های وابسته به این بیماری، محدودیت‌های اعمال شده برای مسافران خارجی به صورت تدریجی برداشته شود و ترکیه مجددا رونق اقتصادی را در صنعت گردشگری تجربه کند.
اگر خرید ملک در ترکیه و مهاجرت به این کشور را دارید، اما بحران کرونا در سال اخیر فرایند مهاجرت شما را به تعویق انداخته، اکنون بهترین زمان برای از سرگیری مجدد برنامه‌ی مهاجرتی‌تان است.
